بررسی تطبیقی نظام ارزشی سه نسل (انقلاب، جنگ و پس از جنگ): بررسی موردی استان مازندران

هدف این پژوهش بررسی مقایسه¬ای نظام ارزشی در سه نسل (انقلاب، جنگ و پس از جنگ) با توجه به تجربیات نسلی متفاوت در سطح مناطق شهری استان مازندران می¬باشد. چارچوب نظری این پژوهش رهیافت نسلی با تمرکز بر آرا مانهایم بوده است. نسل¬ها با توجه به سه تجربه انقلاب، جنگ و پس از جنگ (با تأکید بر تجربه اصلاحات) از هم تفکیک شده¬اند و برای تعیین نظام ارزشی نیز از طبقه¬بندی نظام ارزشی آلپورت استفاده شده¬است. با این استثنا که ابعاد شش¬گانه ارزشی وی با توجه به امکانات پنج بعد (ارزش اقتصادی، اجتماعی، علمی، دینی، سیاسی) در¬نظر گرفته شده است. روش تحقیق در این مطالعه پیمایش و ابزار جمع¬آوری داده¬ها پرسش¬نامه بوده است. حجم¬نمونه با استفاده از فرمول عمومی کوکران 600 نفر (132نفر نسل اول، 198نفر نسل دوم و 270نفر نسل سوم) تعیین شده است. پرسشنامه در سه شهر (ساری، بابل و چالوس) استان مازندران و با روش نمونه¬گیری چند مرحله¬ای اجرا شد. داده¬ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی (ضریب همبستگی و تفاوت میانگین-ها) بررسی شدند. تحلیل داده¬های این بررسی نشان می¬دهد که تفاوت معناداری در ارزش¬های اجتماعی، دینی و سیاسی در بین نسل¬ها وجود دارد. البته این تفاوت بیشتر بین نسل سوم با دو نسل دیگر وجود دارد. بیشترین میزان ارزش در میان سه نسل، ارزش دینی و کمترین آن ارزش اجتماعی بوده است. میان نظام ارزشی و ابعاد آن (به¬جزء ارزش علمی) با تجربه نسلی رابطه معناداری وجود داشته است. همچنین میان ارزش دینی و اجتماعی با جنسیت، و نیز میان نظام ارزشی و ابعاد آن با هزینه و تحصیلات تفاوت معناداری وجود داشته است. طبق نتایج تحقیق حاضر، همچنان که از رویکرد نسلی مانهایم انتظار می¬رفت، بین میزان تجربه نسلی، نظام ارزشی و نسل¬ها، روابط معناداری وجود دارد. اگر چه میزان تفاوت ارزشی بین نسل¬ها بسیار کم بوده است. در تمام موارد یاد شده، این نسل سوم است که بیشترین تفاوت را با دو نسل پیش از خود داشته است.